Page 20 - Przewodnik po Głuchej Warszawie

sztandarem niesłyszących kombatantów. Był
on pierwotnie własnością Związku Bojowników
o Wolność i Demokrację, Koła nr 10 przy Pol-
skim Związku Głuchych. Używano go podczas
ważnych uroczystości i pogrzebów powstań-
Instytut Głuchoniemych im. ks. Jakuba Falkowskiego
ców. Kilka lat temu garstka jeszcze żyjących
głuchych powstańców postanowiła przekazać
cenny relikt Instytutowi Głuchoniemych.
Na podwórzu w widocznym miejscu stoją
dwa pomniki. Jeden przedstawia druhnę Wan-
dę Tazbirównę, która swoje życie poświęciła
harcerstwu głuchych. O niej czytelnicy więcej
dowiedzą się w rozdziale poświęconym cmen-
tarzowi Powązkowskiemu.
Drugi pomnik jest poświęcony Głuchym
żołnierzom Armii Krajowej uczestniczącym
w powstaniu warszawskim. Cały pomnik wyko-
nał niesłyszący rzeźbiarz Mieczysław Syposz.
Wykaz głuchych powstańców na prośbę dyrek-
tora dr. T. Adamca zweryfikował autor niniejsze-
go przewodnika. Listę ułożono na podstawie
kwerend przeprowadzonych przez p. Tomasza
Świderskiego w archiwum Urzędu do Spraw
Pomnik poświęcony Głuchym żołnierzom Armii
Krajowej uczestniczącym w powstaniu warszawskim, Kombatantów i Osób Represjonowanych w War-
odsłonięty w 2015 r. Fot. Piotr Kruszak szawie, Archiwum Państwowym w Warszawie
Oddziale w Milanówku oraz innych materiałów
Po zapoznaniu się z historią Instytutu w auli archiwalnych. Pomnik był zwieńczeniem ma-
należy zejść z powrotem do holu głównego
rzeń p. Edwarda Gory. Dyrektor doprowadził to
Plac Trzech Krzyży 4/6 obok wejścia do biura dyrekcji, gablotę ze miało miejsce w 2015 roku w obecności wszyst-
na parterze. Można zauważyć w tym miejscu,
zadanie do końca. Odsłonięcie tego pomnika

W czasie powstania warszawskiego na terenie Pla-
cu Trzech Krzyży i najbliższej okolicy działał Pluton
Głuchoniemych składający się z 29 niesłyszących
bojowników. Ale to nie jest pierwszy w historii Pol-
ski udział głuchych w walkach za Ojczyznę. Głusi Czy wiesz, że ….
ochotnicy walczyli też w obronie Lwowa podczas
wojny polsko-ukraińskiej (1918–1919) oraz polsko
-bolszewickiej (1919–1921); przynajmniej jeden głu-
chy walczył w powstaniu wielkopolskim. Przed woj-
ną historia Głuchych Obrońców Lwowa była niemal
kultowa w tym środowisku. Na lekcjach, w których
uczestniczyli przyszli głusi powstańcy warszawscy,
również omawiano ich jako przykład patriotyzmu.
Wracając do powstania warszawskiego – byli także
Głusi, którzy walczyli w innych oddziałach zbrojnych Powstańcy z Plutonu Głuchoniemych AK. Od lewej:
niż Pluton Głuchoniemych. Obecnie jest zweryfiko- Jerzy Obrycki, Jan Maciejczyk, Henryk Osten–Osta-
wanych w sumie 34 nazwisk. chiewicz, Jan Sopyło, NN. Źródło: AIG

18